حمام حاج علی بابا

حمام حاج علی بابا، از حمام‌های بزرگ و تاریخی تبریز است که در خیابان دارایی، میدان کاه قرار دارد.

در قدیم حمام‌های عمومی اصولاً نقش اساسی در بهداشت جامعه داشتند. البته این حمام‌ها دارای درجه‌بندی‌هایی هم بودند. تعداد این حمام‌ها در تبریز بیشتر از جاهای دیگر و اکثراً در هر محله‌ای یکی دو عدد حمام وجود داشته است. فعلاً که سال ۱۳۹۰ هجری شمسی است فقط تعداد پنج حمام عمومی فعال (حمام فرمانفرما واقع در خیابان ششگلان پشت بیمارستان فرمانفرما(کودکان)، حمام سرهنگ واقع در ورودی میدان قطب، حمام علی واقع در خیابان طالقانی، حمام حقیقت واقع در خیابان ملل متحد، جنب گذر میدان کاه و ...) وجود دارد. بقیه (حمام میرزا مهدی، حمام نخست، حمام شالچیلر، حمام نوبر، حمام بهار، حمام سید گلابی، حمام نظافت، حمام مهدی‌خان) یا تغییر کاربری یافته‌اند یا به مرور زمان ویران شده و از بین رفته‌اند.

بخش‌ها

در این حمام بخش مختلفی وجود دارد. علاوه بر بخش‌های رختکن، اتاق نظافت و دستشوئی که در اکثر حمام‌ها موجود است، اتاقی برای انجام حجامت و فصد نیز در این حمام وجود داشته است.

حمام بهار

حمام بهار
نام	حمام بهار
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	حمام
دیرینگی	دوره قاجار
دورهٔ ساخت اثر	دوره قاجار
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۰۴۶۸
تاریخ ثبت ملی	۲ آبان ۱۳۸۲

حمام بهار مربوط به اواخر دوره قاجار است و در تبریز، خیابان حکم آباد، پشت مسجد میل لی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲ آبان ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۴۶۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

سردر و جداره ساختمان آقای اکرامی

سردر و جداره ساختمان آقای اکرامی
نام	سردر و جداره ساختمان آقای اکرامی
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	جداره، ساختمان، سردر
دیرینگی	دوره پهلوی
دورهٔ ساخت اثر	دوره پهلوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۸۶۸۴
تاریخ ثبت ملی	۲۸ اسفند ۱۳۸۵

سردر و جداره ساختمان آقای اکرامی مربوط به دوره پهلوی است و در تبریز، خیابان امام، چهارراه شریعتی، جنب قنادی رکس واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۶۸۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جداره کلافی

جداره کلافی
نام	جداره کلافی
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	جداره
دیرینگی	دوره پهلوی
دورهٔ ساخت اثر	دوره پهلوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۹۱۸۶
تاریخ ثبت ملی	۳ خرداد ۱۳۸۶

جداره کلافی مربوط به دوره پهلوی است و در تبریز، خیابان امام، نبش میدان قونقا باشی واقع شده و این اثر در تاریخ ۳ خرداد ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۱۸۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جداره کریمی

جداره کریمی
نام	جداره کریمی
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	جداره
دیرینگی	دوره پهلوی اول
دورهٔ ساخت اثر	دوره پهلوی اول
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۲۱۰۹۲
تاریخ ثبت ملی	۳۰ بهمن ۱۳۸۶

جداره کریمی مربوط به دوره پهلوی اول است و در تبریز، خیابان شریعتی شمالی، کوچه دکتر نوایی (پست خانه قدیم) واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۱۰۹۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

جداره پزشکیان

جداره پزشکیان
نام	جداره پزشکیان
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	جداره
دیرینگی	دوره پهلوی اول
دورهٔ ساخت اثر	دوره پهلوی اول
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۲۴۴۰۲
تاریخ ثبت ملی	۱۶ دی ۱۳۸۷

جداره پزشکیان مربوط به دوره پهلوی اول است و در تبریز، خیابان شریعتی شمالی، کوچه میارمیار واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۶ دی ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۴۴۰۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جداره نوروزی

جداره نوروزی
نام	جداره نوروزی
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	جداره
دیرینگی	دوره پهلوی
دورهٔ ساخت اثر	دوره پهلوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۸۹۱۶
تاریخ ثبت ملی	۲۸ اسفند ۱۳۸۵

جداره نوروزی مربوط به دوره پهلوی است و در تبریز، خیابان امام، پایین تر از میدان قونقا باشی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۹۱۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جداره مغازه‌های سنگی

جداره مغازه‌های سنگی
نام	جداره مغازه‌های سنگی
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	جداره
دیرینگی	دوره قاجار
دورهٔ ساخت اثر	دوره قاجار
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۲۴۴۰۱
تاریخ ثبت ملی	۱۶ دی ۱۳۸۷

جداره مغازه‌های سنگی تبریز مربوط به دوره قاجار است و در تبریز، خیابان شریعتی جنوبی، کوچه مغازه‌های سنگی واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۶ دی ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۴۴۰۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جداره مسافر خانه خیام

جداره مسافر خانه خیام
نام	جداره مسافر خانه خیام
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	خانه، جداره
دیرینگی	دوره پهلوی
دورهٔ ساخت اثر	دوره پهلوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۸۹۲۳
تاریخ ثبت ملی	۲۸ اسفند ۱۳۸۵

جداره مسافر خانه خیام مربوط به دوره پهلوی است و در تبریز، خیابان امام، نبش میدان قونقاباشی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۹۲۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جداره مسافر خانه ایران

جداره مسافر خانه ایران
نام	جداره مسافر خانه ایران
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	خانه، جداره
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۲۱۰۹۳
تاریخ ثبت ملی	۳۰ بهمن ۱۳۸۶

جداره مسافر خانه ایران مربوط به دوره پهلوی دوم است و در تبریز، خیابان ۲۲ بهمن، نرسیده به میدان قونقا واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۱۰۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جداره فرشی علیپور

جداره فرشی علیپور
نام	جداره فرشی علیپور
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	جداره
دیرینگی	دوره پهلوی اول
دورهٔ ساخت اثر	دوره پهلوی اول
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۲۴۴۰۳
تاریخ ثبت ملی	۱۶ دی ۱۳۸۷

جداره فرشی علیپور مربوط به دوره پهلوی اول است و در تبریز، خیابان شریعتی شمالی، کوچه دکتر نوایی (پست خانه قدیم) واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۶ دی ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۴۴۰۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جداره علم داری

جداره علم داری
نام	جداره علم داری
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	جداره
دیرینگی	دوره پهلوی اول
دورهٔ ساخت اثر	دوره پهلوی اول
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۲۱۰۸۹
تاریخ ثبت ملی	۳۰ بهمن ۱۳۸۶

جداره علم داری مربوط به دوره پهلوی اول است و در تبریز، خیابان ششگلان، بعد از خیابان فرمانفرمانیان، نبش بن بست نیوشا واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۱۰۸۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

جداره ساختمان نصیرزاده و امیر فاطمی

جداره ساختمان نصیرزاده و امیر فاطمی
نام	جداره ساختمان نصیرزاده و امیر فاطمی
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	جداره، ساختمان
دیرینگی	دوره پهلوی
دورهٔ ساخت اثر	دوره پهلوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۹۲۱۳
تاریخ ثبت ملی	۱۳ خرداد ۱۳۸۶

جداره ساختمان نصیرزاده و امیر فاطمی مربوط به دوره پهلوی است و در تبریز، خیابان امام خمینی، ضلع شمال شرقی چهارراه شریعتی واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۳ خرداد ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۲۱۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جداره ساختمان قهیمی

جداره ساختمان قهیمی
نام	جداره ساختمان قهیمی
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	جداره، ساختمان
دیرینگی	دوره پهلوی
دورهٔ ساخت اثر	دوره پهلوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۸۶۸۲
تاریخ ثبت ملی	۲۸ اسفند ۱۳۸۵

جداره ساختمان قهیمی مربوط به دوره پهلوی است و در تبریز، ضلع غربی خیابان ارتش شمالی، جنب بازار کره نی خانه واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۶۸۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جداره ساختمان عهدنو

جداره ساختمان عهدنو
نام	جداره ساختمان عهدنو
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	جداره، ساختمان
دیرینگی	دوره پهلوی
دورهٔ ساخت اثر	دوره پهلوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۹۲۰۹
تاریخ ثبت ملی	۱۳ خرداد ۱۳۸۶

جداره ساختمان عهدنو مربوط به دوره پهلوی است و در تبریز، خیابان امام، ضلع جنوبی شرقی میدان باغ گلستان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۳ خرداد ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۲۰۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جداره ساختمان رمضانی

جداره ساختمان رمضانی
نام	جداره ساختمان رمضانی
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	جداره، ساختمان
دیرینگی	دوره پهلوی
دورهٔ ساخت اثر	دوره پهلوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۹۲۰۸
تاریخ ثبت ملی	۱۳ خرداد ۱۳۸۶

جداره ساختمان رمضانی مربوط به دوره پهلوی است و در تبریز، خیابان امام، جنب دبیرستان فردوسی واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۳ خرداد ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۲۰۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

جداره ساختمان دکتر هوشیار

جداره ساختمان دکتر هوشیار
نام	جداره ساختمان دکتر هوشیار
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	جداره، ساختمان
دیرینگی	دوره پهلوی
دورهٔ ساخت اثر	دوره پهلوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۹۲۱۲
تاریخ ثبت ملی	۱۳ خرداد ۱۳۸۶

جداره ساختمان دکتر هوشیار مربوط به دوره پهلوی است و در تبریز، خیابان امام، روبروی شهرداری تبریز، ساختمان بانک صادرات شعبه درب نوبر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۳ خرداد ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۲۱۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جداره ساختمان جمشیدی

جداره ساختمان جمشیدی
نام	جداره ساختمان جمشیدی
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	جداره، ساختمان
دیرینگی	دوره پهلوی
دورهٔ ساخت اثر	دوره پهلوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۹۲۱۰
تاریخ ثبت ملی	۱۳ خرداد ۱۳۸۶

جداره ساختمان جمشیدی مربوط به دوره پهلوی است و در تبریز، ضلع غربی، خیابان ارتش شمالی، جنب بازار کره نی خانه، روبروی بازرگانی واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۳ خرداد ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۲۱۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جداره ساختمان آقایان علیوند و بلوریان
نام	جداره ساختمان آقایان علیوند و بلوریان
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	جداره، ساختمان
دیرینگی	دوره پهلوی
دورهٔ ساخت اثر	دوره پهلوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۸۶۸۵
تاریخ ثبت ملی	۲۸ اسفند ۱۳۸۵

جداره ساختمان آقایان علیوند و بلوریان مربوط به دوره پهلوی است و در تبریز، خیابان امام، ضلع شمالغرب، سه راه فردوسی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۶۸۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

جداره اهرابی
نام	جداره اهرابی
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	جداره
دیرینگی	دوره پهلوی
دورهٔ ساخت اثر	دوره پهلوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۸۹۱۵
تاریخ ثبت ملی	۲۸ اسفند ۱۳۸۵

جداره اهرابی مربوط به دوره پهلوی است و در تبریز، خیابان امام، پشت سینما ۲۹ بهمن واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۹۱۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جداره ارجمندی
نام	جداره ارجمندی
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	جداره
دیرینگی	دوره پهلوی اول
دورهٔ ساخت اثر	دوره پهلوی اول
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۲۴۴۰۵
تاریخ ثبت ملی	۱۶ دی ۱۳۸۷

جداره ارجمندی مربوط به دوره پهلوی اول است و در تبریز، خیابان شریعتی شمالی، کوچه دکتر نوایی، طبقه بالای غذاخوری رضایی واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۶ دی ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۴۴۰۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تیمچه حاج محمدقلی
نام	تیمچه حاج محمدقلی
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	تیمچه
دیرینگی	دوره قاجار
دورهٔ ساخت اثر	دوره قاجار
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۹۴۰۹
تاریخ ثبت ملی	۱۴ مرداد ۱۳۸۲

تیمچه حاج محمدقلی مربوط به دوره قاجار است و در تبریز، خیابان دارایی، دالان حاج شیخها واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۴۰۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تیمچه حاج صفرعلی

تیمچه امیر
نام	تیمچه امیر
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	تیمچه
دیرینگی	دوره قاجار
دورهٔ ساخت اثر	دوره قاجار
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۹۷۷
تاریخ ثبت ملی	۲۶ مرداد ۱۳۵۳

تیمچه امیر مربوط به دوره قاجار است و در تبریز، بازار قدیم تبریز، تیمچه امیر (طلافروشان) واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۶ مرداد ۱۳۵۳ با شمارهٔ ثبت ۹۷۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

برج آتش‌نشان
نام	برج آتش‌نشان
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	برج
دیرینگی	دوره قاجار
دورهٔ ساخت اثر	دوره قاجار
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۲۰۱۱
تاریخ ثبت ملی	۱۲ اردیبهشت ۱۳۷۷

برج آتش نشان مربوط به دوره قاجار است و در تبریز، نبش خیابان خاقانی و بهادری، ساختمان آتش نشانی واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۱۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

باغ گلستان (به ترکی: گولوستان باغی) یا باغ فجر، یکی از بوستان‌های قدیمی و مشهور شهر تبریز است. مساحت این بوستان ۵۲٬۰۰۰ متر مربع می‌باشد. باغ گلستان در سال ۱۳۰۸ خورشیدی افتتاح شده‌است و قدیمی‌ترین بوستان داخلی تبریز محسوب می‌گردد.

جغرافیا

در غرب شهر، متمایل به مرکز تبریز واقع شده است که اطراف آن را خیابان‌های منجم، ملل متحد، نادری و خیابان قونقاباشی فرا گرفته است.

تاریخچه و کاربرد

باغ گلستان، در سال ۱۳۰۸ شمسی در اراضی گورستان گجیل ساخته شده و به عنوان گردشگاه عمومی و باغ ملی شهر محسوب می شد و از قدیم مورد توجه مردم بوده‌است و مردم پس از خرید از بازار، در این باغ استراحت می‌نمودند. اما متاسفانه، بعد از این که دیوارهای تاریخی این باغ به علت نامعلومی در سال ۱۳۷۴ برداشته شد، باغ زیبایی سابق خود را ازدست داده و به همین دلیل، خانواده‌ها کمتر به‌آن مراجعت می‌نمایند.

شهربازی

باغ گلستان، علاوه بر فضای سبز، دارای شهربازی کوچکی نیز است که در آن امکاناتی چون چرخ و فلک، قایق‌سواری، ماشین‌سواری و... وجود دارد و مورد استقبال مردم، به‌خصوص کودکان قرار می‌گیرد.

باغ پیکریه یکی از باغ‌های تاریخی شهر تبریز است که در دوران پهلوی و در جریان اصلاحات ارضی، تخریب شده‌است. در آن زمان، جاده‌ای فرعی که از بخش شمالی این باغ می‌گذشته، مرکزشهر را به دروازهٔ تهران متصل می‌نموده که در ضلع شمالی آن باغ حیدرزاده و در ضلع جنوبی‌اش باغ پیکریه قرار گرفته بود.

پس از انجام اصلاحات ارضی، زمین‌های باغ پیکریه که ضلع جنوبی بلوار ۲۹بهمن را شامل می‌شد، تفکیک شده و به ادارهٔ آب و فاضلاب، بیمارستان ۲۹بهمن، دانشگاه تبریز، صدا و سیمای مرکز آذربایجان شرقی و مجتمع فرهنگی-هنری تبدیل شد. هم‌چنین در محدودهٔ این باغ، تپه‌ای وجود دارد که پیش‌تر مصلای تبریز محسوب می‌شده‌است.

مسجد قره‌باغی
نام	مسجد قره‌باغی
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	مذهبی
دیرینگی	دوره قاجار
دورهٔ ساخت اثر	دوره قاجار
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۶۴۰۷
تاریخ ثبت ملی	۷ مهر ۱۳۸۱

مسجد قره باغی مربوط به دوره قاجار است و در تبریز، غرب محدوده بازار قدیم واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۴۰۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مجموعه باغمیشه
نام	مجموعه باغمیشه
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	مجموعه
دیرینگی	دوره زند
دورهٔ ساخت اثر	دوره زند
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۲۲۲۳
تاریخ ثبت ملی	۳۰ تیر ۱۳۸۴

مجموعه باغمیشه مربوط به اواخر دوره زند است و در تبریز، میدان دانشسرا، اول خیابان جمهوری، کوچه فرمانداری واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ تیر ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۲۲۲۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

باغ فتح‌آباد یکی از باغ‌های تاریخی شهر تبریز است که در نزدیکی فتح‌آباد قرار گرفته‌است. مساحت این باغ ۳۰ هکتار بوده و ساختمان دوطبقه‌ای در داخل آن جای گرفته‌است. دونالد ویلبر در کتاب باغ‌های ایران و کوشک‌های آن در این رابطه می‌نویسد:

در نزدیکی شاه‌گل باغی به نام باغ فتح‌آباد واقع شده‌است. مرکز باغ از درختان میوه پوشیده شده‌است؛ ولی محور طویل آب تمام باغ را به طرز متداول در ایران به هم متصل می‌سازد و به آن یک نوع هماهنگی می‌دهد. فقط بنای جدیدی که به جای کوشک قدیم ساخته شده، هماهنگی آن را برهم می‌ند. هرگاه از قسمت مرتفع، یعنی سمت جنوبی باغ وارد شویم، می‌ینیم که این خیابان پست و بلند است و شکل حوض‌هایی که در مسیر آن قرار گرفته‌اند نیز مختلف است. در یک قسمت حاشیه‌های سبزی در کنار نهرها به چشم می‌خورد، که آن‌ها نیز به نوبه خود با حاشیه‌ای از گل شمعدانی زینت یافته‌اند. سرانجام به برجسته‌ترین نقطه باغ، یعنی استخر عظیمش می‌رسیم که اطراف آن را درختان کهن و تنومندی احاطه کرده‌است. قسمت شمال این استخر قدری بلندتر از سطح زمین است. این همان چیزی است که در استخر شاه‌گل نیز دیده می‌شود. هیچ‌یک از قسمت‌های این باغ به تنهایی زیبایی فوق‌العاده و چشم‌گیری ندارد؛ در حالی که به طور کلی جذاب و آرام است.

باغ فتح‌آباد، از باغهای مهم تاریخی ایران، در حومهٔ تبریز قرار دارد و اکنون باقیماندهٔ آن نیز از تعرض مصون نیست. این باغ را خواجه رشیدالدین فضل‌الله، وزیر برجستهٔ دوره ایلخانان، در اواخر سده هفتم یا اوایل سدهٔ هشتم هجری ساخت و بر ربع رشیدی وقف کرد. بنا بر این، باغ فتح‌آباد هم به لحاظ قدمت و هم به لحاظ قرارگیری در اقلیم سرد و کوهستانی و هم کم‌مهری کنونی، در میان باغهای تاریخی‌ای که به دست ما رسیده است وضعی استثنایی دارد. این باغ از سه بخش اصلی تشکیل شده است که نام آنها در اسناد تاریخی چنین است: «باغ بیرونی»، «باغ اندرونی»، «باغ مشجر متصل به باغ اندرونی». از این میان، باغ اندرونی باغ تفرج است و دو باغ دیگر باغ تولیدی. بنا بر این، مشخصه‌های طرّاحی باغ ایرانی را باید در باغ اندرونی جست. این باغ محصور است و طرح آن، مانند دیگر باغهای ایرانی، نظام هندسی استواری دارد؛ اما طرّاح کوشیده است از نظم طبیعی زمین نیز بهره بگیرد. از این رو، محور اصلی باغ را، که با جوی و معبر اصلی و کوشک تشخص و تعیّن یافته، نه بر محور هندسی میانی و نه به‌موازات اضلاع باغ، بلکه بر خط‌الرأس زمین نهاده است. لذا این محور نسبت به اضلاع باغ قدری مورب است. همچنین، باغ متناسب با شیب طبیعی زمین سطحه‌بندی شده است. نظام آب و نظام گیاه در این باغ نیز با الگوهای آشنای باغ ایرانی مطابقت دارد. در مجموع، این باغ نمونه‌ای برجسته از سازگار کردن ماهرانهٔ الگوهای باغ ایرانی با وضع طبیعی زمین و وضع اقلیمی است

باغ علویان (ال‌ایوان باغی) یکی از باغ‌های تاریخی شهر تبریز است که در محلهٔ گازران واقع شده بود. این باغ حاصل‌خیز در آخر خیابان لاله‌زار (شهرنو) قرار داشته و به وسیلهٔ ۳ قنات آبیاری می‌شده‌است. هم‌اکنون در محل این باغ، مراکز متعدد ورزشی احداث شده‌است.

در چهارم شهریورماه ۱۳۲۰ خورشیدی، اکثر باغ‌های تاریخی تبریز -از جمله باغ علویان- توسط نیروهای متفقین اشغال شد. بعدها نظامیان هندی ارتش بریتانیا در این باغ اسکان داده شدند. با شکست آلمان در جنگ جهانی دوم، نیروهای متفقین اکثر شهرهای ایران -از جمله تبریز- را ترک کردند؛ در حالی که باغ علویان هم‌چون سایر باغ‌ها، مراکز و تأسیس شهری تبریز به خرابهٔ بزرگی مبدل شده بود

خانه و باغ کلانتری
نام	خانه و باغ کلانتری
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	خانه، باغ
دیرینگی	دوره قاجار
دورهٔ ساخت اثر	دوره قاجار
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۹۷۱۲
تاریخ ثبت ملی	۲۷ مرداد ۱۳۸۲

خانه و باغ کلانتری مربوط به دوره قاجار است و در تبریز، خیابان عباسی، کوچه هاشمی، پلاک ۲۳ واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۷۱۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

باغ حیدرزاده که ملک شخصی محمدعلی حیدرزاده -از مشروطه‌خواهان تبریز- بوده، پیش از انجام اصلاحات ارضی در دوران پهلوی، بخش شمالی بلوار ۲۹بهمن شهر تبریز را شامل می‌شده‌است. در آن زمان، جاده‌ای فرعی که از بخش جنوبی این باغ می‌گذشته، مرکزشهر را به دروازهٔ تهران متصل می‌نموده که در ضلع شمالی آن باغ حیدرزاده و در ضلع جنوبی‌اش باغ پیکریه قرار گرفته بود.

پس از انجام اصلاحات ارضی، باغ حیدرزاده به قطعه‌های مختلف با کاربری‌های گوناگون تفکیک شده و نهادها و تأسیسات مهم شهری نظیر ادارهٔ آب منطقه‌ای، ادارهٔ بازرگانی، ادارهٔ کشاورزی، ادارهٔ مترو، بانک کشاورزی و مدرسهٔ عالی علوم اسلامی در محل این باغ مستقر شدند.

باغ و عمارت امیر
نام	باغ و عمارت امیر
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	عمارت، باغ
دیرینگی	دوران‌های تاریخی پس از اسلام
دورهٔ ساخت اثر	دوران‌های تاریخی پس از اسلام، دوره قاجار
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۱۱۱۶
تاریخ ثبت ملی	۱۶ شهریور ۱۳۸۳

باغ و عمارت امیر مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام - دوره قاجار است و در تبریز، خیابان آزادی، خیابان ۱۸ متری امیر کبیر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۶ شهریور ۱۳۸۳ با شمارهٔ ثبت ۱۱۱۱۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

باغ و استخر ایل‌گلی (شاه‌گلی)
نام	باغ و استخر ایل‌گلی (شاه‌گلی)
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
نام محلی	شاه‌گلی
نام‌های دیگر	شاه‌گلی
نام‌های قدیمی	شاه‌گلی
کاربری	باغ
دیرینگی	دوره قاجار
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۲۴۷۷۴
تاریخ ثبت ملی	۲۷ بهمن ۱۳۸۷

ایل‌گلی (شاه‌گلی) یکی از مهم‌ترین گردشگاه‌های شهر تبریز است که در جنوب شرق آن و در ۷ کیلومتری مرکزشهر واقع شده‌است. این مکان در زمان آق‌قویونلوها ایجاد شده و در دورهٔ صفویان گسترش یافته‌است.

با احداث هتل ۵ ستاره و بین‌المللی ایل‌گلی، این گردشگاه جنبهٔ جهانی پیدا کرده‌است. عمق دریاچهٔ ایل‌گلی ۱۲ متر بوده و در محوطهٔ آن قایقرانی انجام می‌شود. همچنین شهربازی (لوناپارک) و نیز مسافرخانه‌های متعددی در داخل این گردشگاه وجود دارد.^[۲]

پیشینه

ایل‌گلی تا پیش از روی‌کارآمدن صفویان، بزرگترین منبع ذخیرهٔ آب جهت آبیاری باغ‌های مناطق شرقی تبریز تا دروازهٔ تهران و تپلی‌باغ بوده‌است. در دوران حکومت صفویان، تمام شن و ماسه و نخاله‌های موجود در محوطهٔ داخلی دریاچهٔ فعلی خالی شده و دیواره‌ای سنگی به دور آن کشیده شد.

در دوران قاجار در پیرامون استخر ایل‌گلی خیابان‌هایی جهت عبور و مرور احداث گردید و در جوار این معابر، درختان درخت تبریزی، بید مجنون و گل‌های اطلسی متعددی در چندین ردیف جهت تزئین گردشگاه و پاکی آب و هوا کاشته شد.

ایل‌گلی در دوران پهلوی به شهرداری تبریز واگذار شد تا به یک گردشگاه عمومی تبدیل شود. سید باقر کاضمی (مهذب‌الدوله) استاندار وقت آذربایجان شرقی، نخستین تعمیرات اساسی را در محوطهٔ این گردشگاه به انجام رسانید.

اولین اینترنت پارک کشور

به کمک کارشناسان سازمان آمار و فناوری اطلاعات شهرداری تبریز، سرویس اینترنت بی سیم برای استفاده گردشگران و شهروندان تبریزی در پارک ائل گلی برقرار گردید. به گزارش روابط عمومی سازمان، براساس پیشنهادی از سوی مدیریت گردشگری شهرداری تیریز و جهت سهولت برقراری ارتباطات اینترنتی گردشگران در تبریز، معاونت فنی سازمان آمار و فناوری اطلاعات اقدام به بسترسازی برای ایجاد این سرویس نمود و در مدت ۱۰ روز دو فرستنده ، هرکدام با پوششی به شعاع ۳۰۰ متر کروی در ضلع شرقی و جنوبی ائل گلی نصب گردید.

دریاچه

دریاچهٔ ایل‌گلی با ۵٫۵ هکتار وسعت، گنجایش 720000 متر مکعب آب را دارد. این دریاچه پیش‌تر به سبب بزرگی و عظمت، شاه‌گلی (دریاچهٔ بزرگ) نام داشته که پس از انقلاب اسلامی ایران به ایل‌گلی (دریاچهٔ مردم) تغییرنام داده‌است.

یکی از شعبه‌های رودخانهٔ لیقوان که از نزدیکی روستای چاوان می‌گذرد، به‌صورت جویباری کوچک از سمت جنوب‌شرقی دریاچهٔ ایل‌گلی وارد آن شده و آب آن را تأمین می‌نماید.

تپهٔ نسبتاً بلندی در بخش جنوبی دریاچهٔ ایل‌گلی قرار گرفته که جنگل‌کاری شده و آبشارهای مصنوعی متعددی از این تپه به سمت داخل دریاچه سرازیر می‌شود. همچنین از ضلع جنوبی دریاچه تا مرکز آن و محل کاخ ایل‌گلی، خیابانی کشیده شده که عمارت کلاه‌فرنگی را به‌صورت یک شبه‌جزیره درآورده‌است.

این دریاچه در هنگام فصل زمستـان با نمایی زیبا آمیخته ای از یخ و آب ، خود را می نمایاند. در زمان یخ زدن دریاچه ماهی هایی که در این آب زندگی می کنند نمی توانند به سطح آب برسند و به همین دلیل رشد آن ها کند می شود.

کاخ

عمارت کلاه‌فرهنگی هشت‌ضلعی موجود در مرکز دریاچهٔ ایل‌گلی که به کاخ ایل‌گلی شهرت دارد، امروزه به‌صورت یک تالار پذیرایی مورداستفاده قرار می‌گیرد. این بنا پیش‌تر یک ساختمان یک‌طبقهٔ خشتی و فرسوده بود. شهرداری تبریز در سال ۱۳۴۶ خورشیدی ساختمان پیشین را تخریب و عمارت دوطبقهٔ جدید و مقاومی در محل آن احداث کرد.^[۱]

کاخ ایل‌گلی در دوران حکومت سلطان یعقوب آق‌قویونلو احداث شده و در دوران سلطنت صفویان گسترش یافته‌است. قهرمان میرزا (هشتمین پسر عباس میرزا) نیز این عمارت را تکمیل‌تر نموده و آن را به‌صورت یک گردشگاه سلطنتی برای درباریان قاجار درآورده‌است.

بازارچه سرخاب
نام	بازارچه سرخاب
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	بازار
دیرینگی	دوره قاجار
دورهٔ ساخت اثر	دوره قاجار
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۱۹۸۷
تاریخ ثبت ملی	۵ تیر ۱۳۸۴

بازارچه سرخاب مربوط به اوایل دوره قاجار است و در تبریز، خیابان شهید مدنی، بازارچه سرخاب واقع شده و این اثر در تاریخ ۵ تیر ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۱۹۸۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

بازار فرش تبریز یکی از آثار تاریخی شهر تبریز است. این بازار از قدیم‌الایام محل فروش فرش‌های بافت نقاط مختلف بوده‌است و هم‌اکنون نیز همین کاربرد را داراست.

مسجد امامزاده
نام	مسجد امامزاده
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	مذهبی، مذهبی
دیرینگی	دوره قاجار
دورهٔ ساخت اثر	دوره قاجار
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۱۹۸۶
تاریخ ثبت ملی	۵ تیر ۱۳۸۴

مسجد امامزاده (حاجت) مربوط به دوره قاجار است و در تبریز، خیابان شهید مطهری، کوچه شهید دلیراکبری واقع شده و این اثر در تاریخ ۵ تیر ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۱۹۸۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

اداره گمرک تبریز
نام	اداره گمرک تبریز
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	تبریز
اطلاعات اثر
کاربری	اداره
دیرینگی	دوره پهلوی اول
دورهٔ ساخت اثر	دوره پهلوی اول
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۷۳۷۰
تاریخ ثبت ملی	۱۲ بهمن ۱۳۸۱

اداره گمرک تبریز مربوط به دوره پهلوی اول است و در تبریز، جاده سنتو واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۳۷۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.